Bir Türk atasözünün ifade ettiği üzere “Komşu komşunun külüne muhtaçtır.”

Tevrat, İncil ve Kur’an gibi kutlu metinlerde komşuluk, Tanrı’yla birlikte anne-babaya saygıdan hemen sonra gelir. Modern zamanlarda tüm dünyada komşuluk ve komşuya güven zedelenmiş ve komşular arası ilişkilerde bir kriz yaşanıyor olsada, Balkanlarda yüzyıllarca yaşamış kadim millertlerden biri Bulgarlarla çok özel komşuluk bağlarımızın olduğunu 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli deprempde bir kez daha gördük.

Asrın felaketi olarak tanımlanan 6 Şubat Kahramanmaraş depreminde yıkılan  11 il için yapılan uluslaraarsı yardım çağrısına ilk koşan ülkelerden biri Bulgaristan oldu. Bulgaristan, 18 adet özel ekipman ve  78 itfaiyeci kurtarma ekibi ile depremin olduğu günün sabahı Adıyaman’ın Besni İlçesinde arama kurtarma kampı kurdu. İçişleri Bakanlığı Tıp Enstitüsü’ne bağlı bir doktorun da bulunduğu 22 kişilik ekip bölgede kurtarma çalışmaları yaptı ve yaralılara ilk tıbbi müdahale ile yardım sağladı.

Yoldaş eli

Sınır komşumuz, bizim dostlarımız depremin hemen ertesinde yardıma koştular. Geldikleri günden bu yana da deprem bölgesinde çalışmalarını sürdürüyorlar.  Adıyaman Besni'de kamyonların ve iş makinelerinin uğultusu enkaz kaldırma çalışmalarının yarattığı toz bulutuna karışıyor. Toz bulutu kentin bazı yerlerinde yağmur yüklü bir bulut kadar yoğun, bazı yerlerinde dağılmak üzere olan bir sise dönüşüyor. Şehrin çeşitli bölgelerinde enkazın oluşturduğu yıkıntı dağları yükseliyor. Bir tarafta çadırkentler ve konteynerkentlerde devam eden yaşam, diğer tarafta yeni kurulacak konteynerkentlerin altyapı çalışmaları. Hâlâ enkaz halindeki evinden eşyalarını çıkaran da var, yıkıntıların arasındaki dükkânını açan da…

Kahramanmaraş merkezli depremlerin üzerinden 9 ay geçti. Kısa bir süre sonra 10 ay dolacak Bu büyük yıkımın ve kayıpların içinde diğer illerde olduğu gibi burada da dönülmesi en önemli rutinlerden alyapı ve sağlık hizmetleri. Bu konuda 78 itfaiyeci ve kurtarma görevlisinden oluşan Bulgar modülü, kampını Adıyaman ilçesinin yaklaşık 40 km batısındaki Besni kasabasındaki stadyumda kurdu. Arama kurtarma görevlerinin tahsisi için saha koordinasyon grubuyla toplantılar yapıldı. Aralarında Bulgar İçişleri Bakanlığı Tıp Enstitüsü'ne bağlı bir doktorun da bulunduğu 22 kişilik ekip, bölgede kurtarma çalışması yaptı ve yaralılara gerekli tıbbi yardım sağlandı.Türkiye Cumhuriyeti topraklarında bulunan toplam çalışan sayısı, 18 adet özel ekipman ve kurtarma ekipmanıyla 78 kişiye ulaştı.

Deprem sonrası hayat kurtardılar

Bulgar arama kurtarma birimi ile yerel ekiplerin ortak operasyonuyla iki hayat kurtarıldı. 4 yaşında bir çocuk ve yetişkin bir erkek için Bulgar kurtarma ekibi doğru zamanda doğru yerdeydi. Kurtarılanlar sağlık ekiplerine teslim edildi. Türkiye'deki ekibin bir parçası olan İçişleri Bakanlığı Tıp Enstitüsü çalışanı Doktor Veselin Yolov, karmaşık bir cerrahi ve hayat kurtarıcı müdahaleye yardım etmek ve doğrudan katılmak gibi zor bir görevle karşı karşıya kaldı. Eylemleri sayesinde yaralı bir kişi ikinci bir hayatta kalma şansı yakaladı.

Ortak çalışma yaptılar

Bulgar ekipleri Türkiye, Adıyaman bölgesine ilk gelen ekip arasında. Depremden yaklaşık 48 saat sonra Adıyaman’da çalışmaya başladı. Bulgar ekipleri Polonya ekibiyle ortak operasyon düzenlendi.

Onlarca hayat kurtarıldı Besni ve Adıyaman'da.

Bulgaristan'dan 100'den fazla uzman ve sağlık çalışanı, deprem bölgelerinde görev yaptı.

Bulgaristan'dan 100'den fazla arama kurtarma uzmanı ve sağlık çalışanı, "asrın felaketi" olarak nitelendirilen Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen bölgelerde çalışmalarda bulundu.  Bulgaristan'ın Ankara Büyükelçiliğinden yapılan bilgilendirmeye göre, Kahramanmaraş merkezli depremin ardından Bulgaristan'dan 100'den fazla arama kurtarma uzmanı ve sağlık çalışanı, Türkiye'ye geldi. Bulgaristan Kızılayından 12 arama kurtarma uzmanı, 4 köpek ve 2 araç Adana'da görev yaptıktan sonra Hatay'a geçti. Sofya Belediyesinden 15 arama kurtarma uzmanı da 2 araçla Adana'da görev yapmaya devam etti. Bunlara ek olarak Bulgaristan Sağlık Akademisinden sağlık ekibi de Adana'da görev yaptı. Bulgaristan İçişleri Bakanlığı Yangın Emniyeti ve Sivil Koruma Genel Müdürlüğünden arama kurtarma timi, 58 kişi ve 18 araçla Adıyaman'ın Besni ilçesinde arama kurtarma çalışmalarına katkı sundu.

Bulgar gönüllüler de deprem bölgesinde çalışmalara katıldı.

Bulgaristan'ın Plovdiv şehrinden gelen 28 gönüllü de 5 araçla Adana bölgesinde çalışmalara destek verirken, Bulgaristan İçişleri Bakanlığı Yangın Emniyeti ve Sivil Koruma Genel Müdürlüğüne bağlı 20 itfaiyeciden oluşan ekip de Besni ilçesindeki arama kurtarma çalışmalarına destek olmak amacıyla bölgede depremin yaralarını sarmaya çalıştı. Çalışmalara destek amacıyla Bulgaristan'dan yeni ekiplerde Türkiye'ye geldi.

Rusçuk Göçmenleri

Yardıma hemen koşan Bulgar dostların özellikle Adıyaman'ı seçmesi de tesadüf değil ve bazı tarihi olayların devamı olarak görülebilir.

Rusçuk Tuna Nehri kıyısında kurulmuş önemli bir kenttir. Berlin Antlaşması neticesinde şehir yeni oluşturulan Bulgaristan Devleti’ne katılmıştır. 19. yüzyıl sonlarında bölgenin fethedilmeden hemen önce bölgede bulunan bazı kişiler kafile halinde Malatya sancağının Besni kazasına yerleştirilmişlerdir. Ailelerden birisinin Molla Hasanzâdelerden Fatma ve Yusuf oğlu İbrahim Ethem efendi olduğu belirtilmiştir.  19. yüzyıl ortalarında Besni kent merkezi Meydan mahallesinde “Bulgarlı oğlu” olarak tanınan bir ailenin yaşaması13, yine 19. Yüzyılda Besni sınırlarında “Bulgar” köyü olarak adlandırılan bir yerleşim  yerinin karşımıza çıkması 14 ve halen Besni’de yaptığımız alan araştırmasında bölge kırsalında yaşayan bazı ailelerin kendisini “Bulgar oğlu” olarak tanımlaması bu ailelerin Bulgaristan göçmeni olduklarına  dair bir ipucu vermektedir.

Yerel kaynaklardan öğrenildiğine göre Besni’ye yapılan bir diğer Bulgar göçü 1955’lerde gerçekleşmiştir. Edinilen bilgiye göre Bulgaristan’dan göçen 8-10 aile, Yeniköy muhtarlığına bağlı Zormağara köyüne yerleştirilmişlerdir. Bu amaçla Devlet tarafından bölge halkı seferber edilerek göçmenlerin konut vs. ihtiyaçları karşılanmış fakat bir müddet sonra göçmenler bölgeye uyumsağlayamadıklarını dile getirerek, devlet tarafından kendilerine verilen arazi ve konutları satıp 3-4 sene sonra göç etmişlerdir.

Dünden bugüne bugünden geleceğe

Sofya ile Adıyaman arası 1700 kilometre. Uzun mesafeye rağmen Bulgar yardım ekiplkerinin Kampı Besni stadyumunda depremden bir gün sonra kuruldu. Toplam 78 kişi ve 18 itfaiye araçları. Bu zor zamanlarda soydaşlarımıza en büyük desteklerden biri de Bulgaristan hükümetinden geldi. Acıyla büyük yıkımla perişan olan Besnililierin imdadına komşu Bulgar koştu. Onların desteğiyle onlarca insan yeniden yaşama tutundu. SAİME OĞUZHAN