2021 yılında elde edilen gerçek kişi gelirleri için 1 Mart itibariyle beyan dönemi başladı. Mükelleflerin 1-31 Mart tarihleri arasında gelir vergisi beyannamelerini vermeleri gerekmektedir.

Ticari, zirai ve serbest meslek kazanç gelirleri yıllık olarak gelir vergisi beyannamesi ile idareye bildirilmektedir. Ancak bazı gelir türleri için fiilen mükellef olunmamakta, belirli şartlar dahilinde beyanname verilmek suretiyle mükellefiyet sorumluluğu yerine getirilmektedir.  Ülkemizde son yıllarda hızla artan konut talebi ve bu talebin konut fiyatlarında meydana getirdiği artış alım satım hareketliliğine yol açmıştır. Konut sektöründeki bu hareketliliğin sonucu olarak vatandaşlarca alım satım farklarından kaynaklı değer artışı kazancı vergisinin beyan edilerek ödenmesi gerekmektedir. Bu yazımızda değer artışı kazancı, sadece gayrimenkul alım satımı yönüyle ele alınacaktır.

Değer artışı kazancı nedir?

Değer artışı kazancının konusu; Gelir Vergisi Kanununa göre ivazsız iktisap edilenler hariç, aşağıda sayılan mal ve hakların iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içerisinde elden çıkarılmasından  doğan kazançlar, değer artış kazancının konusunu oluşturmaktadır.

Arazi, bina, maden suları, menba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mutemmim cuzileri ve teferruatı, voli mahalleri ve dalyanlar, gayrimenkul olarak tescil edilen haklar, gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu yükleme ve boşaltma vasıtaları.

Ayrıca gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin, zirai üretimde kullandıkları gayrimenkullerin elden çıkarılmasından doğan kazançlar da değer artış kazancı olarak değerlendirilmektedir.

Değer artışı kazancının hesabında hangi giderler indirilebilmektedir?

Değer artışı kazancında vergilendirilecek kazanca safi değer artış kazancı denilmektedir. Değer artışında safi kazanç elden çıkarma karşılığında alınan para ve ayınlarla, sağlanan ve para ile temsil edilebilen her türlü menfaatlerin tutarından; elden çıkarılan mal ve hakların maliyet bedeli, elden çıkarma dolayısıyla yapılan ve satıcının üzerinde kalan giderler ile ödenen vergi ve harçların, düşülmesi suretiyle bulunmaktadır.

Ayrıca satış kazancının tespitinde alış bedeli yurt içi üfe ile artırılmakta, bu şekilde tespit edilen kazançtan beyanname üzerinde 2021 yılı gelirleri için 19 bin ₺ istisna düşülmektedir.

Ancak iktisap bedelinin yurt içi üfe oranında arttırılabilmesi için, artış oranının yüzde 10 veya daha fazla olması şarttır.

Değer Artışı Kazancının Beyanı

Değer artışı kazançlarının beyan konusu edilip edilmeyeceği, elde edilen iradın istisna haddinin altında kalıp kalmadığına bağlıdır. Satışın yapıldığı yıl için belirlenen istisna tutarının altında kalan kazançlar için yıllık beyanname verilmeyecektir. Mükellefler 2021 yılı için 19.000₺ istisna haddini aşan tutarda gelir elde etmeleri halinde ise yıllık beyanname verecek ve istisna tutarını beyan edecekleri gelirden düşebilecektir. Elde edilen gelir takip eden yılın 1-31 Mart tarihleri arasında Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan edilecektir.

Beyannameler; hazır beyan sisteminden internet ortamından, bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer vergi dairesi) vergi dairesine kağıt ortamında, verilebilecektir.

Beyan edilecek gelirlerden yapılacak indirimler nelerdir?

Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler kanunlarda belirtilmiştir. Gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden yapılabilecek başlıca indirimler; Hayat ve şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, ayrıca beyan edilecek gelirden sınırlı olarak indirilebilecek bağış ve yardımlar ile tamamı indirilebilecek bağış ve yardımlardan, sponsorluk harcamaları Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar sayılabilir.

Verilecek olan gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanacak gelir vergisi 2022 yılının Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenebilecektir.